بررسی اسطوره ای – تاریخی« درخت زندگی» در متون ایران باستان و آثار مکشوفه

اقوام ایرانی، مظاهر طبیعی را که مایه شگفتی آن ها بوده، مقدس می پنداشتند و از آنجا که درخت هر سال می میرد و دوباره زنده می شود و میوه می دهد، همواره به عنوان یکی از عناصر مقدس، قابل تکریم بوده است. ایرانیان باستان از دیرزمان بنا به اسطوره ها و روایات تاریخی عنصر درخت را محترم دانسته و گرامی می داشتند و بر این عقیده بودند که «درخت زندگی» نگاهبانانی دارد. همان طور که دیده می شود در زمان معاصر نیز هنوز سنت تقدس درختان تداوم یافته و اقوام ایرانی برای این گونه درختان قدرت و انرژی خاصی قائل هستند و برای آن ها نذر می کنند، به آن ها پارچه های رنگی بسته و درخواست های خود را روا می دارند. در این پژوهش، موضوع درخت مقدس به صورت منسجم و مشخص در متون، تاریخ و تصاویر عینی تحقیق شده و از بررسی روند توالی آن می توان درک کرد که این عنصر در فرایند زمانی چند هزار ساله ریشه در تاریخ ایران دارد. درخت مقدس در بنیان از اسطوره های بین النهرینی شکل گرفته، همزمان موضوع آن در فلات ایران و سرانجام به صورت گسترده تر در دوره های ایلامی، هخامنشی، اشکانی، ساسانی و سرانجام در دوره اسلامی تا زمان معاصر تداوم یافته است. روش انجام این پژوهش، کتابخانه ای، میدانی بوده است. در این پژوهش «درخت زندگی» در اسطوره و متون اوستایی و متون پهلوی و در تاریخ ایران باستان بررسی می گردد. همچنین نمونه هایی از طرح ها و نقش های درخت زندگی بر روی آثار مکشوفه آورده شده است.